ﻫﻠﻪ ﺑﺮﺧﯿﺰ ﮐﻪ ﺍﻧﺪیشه ﺩﮔﺮ ﺑﺎید ﮐﺮﺩ
ﭘﯿﻤﺎﻥ ﺳﻼﻣﺘﯽ - ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻬﺮﺍﻥ
رورنامه شرق - 18 خرداد 1395
چند روز قبل سازمان پزشکی قانونی کشور آمار تلفات رانندگی در نوروز امسال را اعلام و مشخص شد که متأسفانه 967 نفر از هموطنان ما در طی این مدت جان خود را از دست داده‌اند و این عدد تغییر محسوسی در مقایسه با نوروز سال قبل نداشته است. مطالعات معتبر بین المللی از اواخر قرن بیستم با هشدار در مورد روند رو به رشد حوادث ترافیکی پیش بینی کردند که چنانچه اقدام موثری برای کاهش حوادث ترافیکی در سطح دنیا صورت نگیرد تا سال 2030 این مشکل توسعه یافته و ده‌ها میلیون انسان کشته و صدها میلیون نفر دچار جراحات خواهند شد. متعاقب این اعلام، سازمان ملل متحد با بسیج کشورهای عضو، فعالیتهای گسترده‌ای را آغاز نمود. با وجود این به نظر می‌رسد بنا به شواهد زیر ما اقدامات قابل توجهی در این خصوص در مقایسه با سایرین انجام نداده‌ایم:
الف- ایران هشتمین کشور دنیا از نظر بالا بودن میزان مرگ ناشی از حوادث ترافیکی است. گزارش جهانی ایمنی راه‌ها که سال گذشته توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر گردید بیان می‌دارد که ایران پس از شش کشور آفریقایی و یک کشور آسیایی در این جایگاه قرار دارد. علاوه بر این، مطالعه بار جهانی بیماریها نشان می‌دهد که اگرچه حوادث ترافیکی در سال 1990 نهمین عامل بار بیماری در ایران و جهان بوده است، این عامل در ایران برخلاف روند جهانی با رشد چشمگیر به سومین عامل بار بیماری در سال 2010 تبدیل شده است. به عبارت دیگر این موضوع پدیده شومی است که در سالیان اخیر گریبانگیر ما ایرانیان شده است.
ب- سال گذشته با ابلاغیه رسمی وزیر محترم بهداشت سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر و عوامل خطر مرتبط منتشر گردید. در این گزارش مرگ ناشی از حوادث جاده‌ای در کشور ما با متوسط جهانی و پنج کشور آمریکا، مصر، ترکیه، پاکستان و عراق مقایسه شده است. این سند نشان می‌دهد که در حالیکه ما در شرایط بسیار نامساعدی در مقایسه با متوسط جهانی و هر یک از کشورهای فوق قرار داریم برخی از کشورهای همسایه به ویژه ترکیه روند کاهشی خوبی را در حال سپری کردن هستند.
ج- اقدامات برخی ازکشورهای در حال توسعه قابل تأمل می‌باشند. برنامه "چشم انداز صفر" در کشور سوئد با هدف آنکه هیچ مرگ یا جراحت شدیدی به علت حوادث ترافیکی رخ ندهد و برنامه "ایمنی پایدار" در کشور هلند با هدف ایجاد یک سیستم ایمن و پایدار ترافیکی دو نمونه موفق بین المللی می‌باشند. در حال حاضر شاخص تعداد مرگ به ازای هر صد هزار نفر جمعیت در سال برای سوئد 2.8، برای هلند 3.4 و برای ما حدود 17 (با استناد به گزارش نیروی انتظامی) می‌باشد. به عبارت دیگر اگر ما شاخص سوئد را دارا بودیم سال گذشته بیش از ده هزار نفر تلفات کمتری داشتیم.
د- سال قبل سران اجرایی 191 عضو سازمان ملل متحد از جمله ایران متعهد گردیدند که تا سال 2020 میزان مرگ ناشی از حوادث ترافیکی را در کشورهای خود به میزان 50 درصد کاهش دهند. این موضوع در حالی است که مطابق با اسناد بالادستی مصوب در کشور (قانون برنامه پنجم توسعه کشور و راهبرد ملی ده ساله ایمنی راه‌های ایران) لزوم کاهش سالیانه ده درصد در مرگ لحاظ گردیده است. با توجه به آنکه طی سالیان اخیر در دستیابی به هدف کاهش ده درصدی سالیانه ناکام مانده‌ایم و با در نظر گرفتن تعداد 16,584 مرگ ناشی از حوادث ترافیکی در سال گذشته و یک حساب سرانگشتی مشخص است که هدفگذاری سازمان ملل برای ما ایرانیان قابل دستیابی نخواهد بود.
در مجموع، اگر چه تاکنون زحمات بسیار زیادی برای این مهم توسط سازمانهای مختلف کشیده شده است اما با مقایسه روند تلفات جاده‌ای در سالهای اخیر در کشورمان با میانگین جهانی، همسایه‌ها و کشورهای توسعه یافته باید گفت که سایرین گوی سبقت را از ما ربوده و فعالیتهای صورت گرفته به اندازه سایر کشورها موثر نبوده‌اند. دلایل عدم توفیق زیادند که در این مختصر نمی‌گنجند.
