کرونا و محرم: در خانه بمانیم
محرم ۱۳۶۶ شمسی: دانشجوی پزشکی بودم و به عنوان پزشکیار در لشکر حضرت سیدالشهدا در جبهه حضور داشتم. خبری از عملیات نبود پس سه روز منتهی به عاشورا را مرخصی گرفتم تا به عزاداری در هیئت محبوبم برسم. اتوبوس اذان صبح به تهران رسید. اگر به دیدار خانواده می‌رفتم برنامه زیارت عاشورای صبح را از دست می دادم پس مستقیم به حسینیه … در مرکز شهر رفتم و زیر لب زمزمه می کردم: اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤمنینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً
کرونا در کشور طغیان کرده و در بدترین شرایط اپیدمی در ۱۸ ماه گذشته قرار داریم تعداد مرگ های روزانه به عدد ۶۰۰ نزدیک شده، طبق اعتراف مسئولین، رقم واقعی بیش از دو برابر این عدد و شمار تلفات در روزهای آتی افزایشی خواهد بود. موسسه IHME که از معتبرترین موسسات بین المللی در پیش بینی وقایع کووید در دنیاست و مسئولین سلامت کشور نیز به کرات به آن استناد کرده‌اند برآورد کرده که اگر شرایط به همین صورت ادامه پیدا کند تا اول دسامبر (کمتر از چهار ماه دیگر)، ۴۵ هزار ایرانی دیگر از کرونا فوت خواهند کرد. به عبارت دیگر، در طی ۱۱۰ روز آینده به اندازه نصف مرگی که در طول این یک سال و نیم داشته ایم را تجربه خواهیم کرد.
آنها پیش بینی کرده‌اند که اگر شرایط بدتر شود این عدد به ۶۱ هزار نفر خواهد رسید. چه باید کرد؟
پژوهش های متعدد اثربخشی تعطیلی و ایجاد محدودیت در منع آمد و شد (لاک داون) را در این شرایط به اثبات رسانده اند. لاک داون اگرچه یکی از پر عارضه ترین روش های کنترل این هم گیری است و تبعات سنگین اجتماعی، اقتصادی، روانی و … دارد اما در جایی که اپیدمی پرشتاب شعله‌ور شده، آخرین روش درهم شکستن چرخه انتقال عفونت در جامعه است. پس انتظار می رفت دولتمردان با اعمال لاک داونی شدید از جان و سلامت مردم حراست نمایند. اما آنها نه تنها در این خصوص اقدامی نکرده بلکه با رسیدن ماه محرم مردم را برای هر چه باشکوهتر برگزار کردن برنامه های عزاداری به کوچه و خیابان کشانده اند.
در این مقال سعی ندارم صحبتی با مسئولین داشته باشم که امیدی به این سیستم و تغییر اهداف و اغراض آن نیست. مردم ما چند صد سال است که با آداب خاصی مشغول عزاداری اند و تغییر این سبک نیازمند فرهنگ سازی است که تاکنون صورت نگرفته است. تجربه سال قبل و همین چند روزه نشان داده که نمی توان با نگارش و ابلاغ چند خط دستورالعمل و به صورت دستوری چند ده هزار تکیه و هیئت را ملزم به رعایت کامل ضوابط بهداشتی کرد. نمی توان از چند هفته قبل، ضوابط برگزاری مراسم را اعلام کرد و سپس ناگهان در روز دوم محرم برخی از آنها را نقض کرد. اینها نشانه عمق بیگانگی تصمیم سازان با روان شناسی اجتماعی آئین سوگواری در این کشور است.
متاسفانه اخیرا جزء آلوده ترین کشورهای دنیا شده ایم. شرایط ما بسیار وخیم تر از سال قبل است. پارسال در این ایام تعداد موارد جدید ثبت آلودگی حدود 2000 مورد در روز بود حال آنکه این رقم در این زمان به بیش از 40,000 مورد رسیده و در حال حاضر در فاز بالا رونده اپیدمی قرار داریم. ما امکانات لازم برای تشخیص بیماران بیشتر را نداریم و می توان حدس زد که رقم واقعی به مراتب بیش از اینهاست. سوش ویروسی موجود خیلی مسری تر از نوع پارسال بوده و در فضای باز نیز قابل انتشار است. همچنین میزان تبعیت شهروندان از دستورات بهداشتی کاهش یافته. در نظر بگیرید که چند صد هزار کانون انتشار شدید آلودگی بدون محدودیت در کشور در حال ترددند و کاملا قابل پیش بینی است که در هفته های آتی شرایط بغرنج تر خواهد شد.
بهترین توصیه بهداشتی در این شرایط "ماندن در منزل" است. مراقب باشیم تا آلوده نشویم. آیا از ازدحام بی سابقه جلوی داروخانه های مرکزی شهر، داخل بیمارستان ها و محوطه قبرستان ها خبر داریم؟ دارو، سرم و تخت بستری نیست. نظام سلامت در حال فروپاشی است. به خودمان رحم کنیم.
به قرآن رجوع کنیم که می‌فرماید:
"بگو: آیا شما را خبر دهم که زیانکارترین مردم کیست؟ آنها که در راه ضلالت قدم بر می‌دارند و گمان می‌کنند که کار نیک انجام می‌دهند".
متاسفانه ایران شیعی در این زمانه از نظر عملکرد فاجعه آمیز برای مقابله با بیماری در سطح بین المللی شاخص شده است. به نام مذهب، موجب وهن آن نشویم.
محرم ۱۴۰۰ شمسی: هیئت محله ما هر روز در حیاط منزل یکی از همسایگان برقرار است. در خانه ام و صدای مداح را می شنوم. این دعای امام ششم را زمزمه می کنم:
"خدایا من گواهی می‌دهم که او (امام حسین) جان خود را در راه تو بخشید تا بندگانت را از نادانی و سرگردانی ضلالت نجات دهد".
