سرمایه‌های پزشکی ایران در کانادا
«یادداشت‌هایی از تورنتو» تجربه‌هایی از زندگی یک پزشک ایرانی است که عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران است و برای گذران فرصت مطالعاتی در تورنتو مستقر شده و از زندگی‌اش در این شهر کشور کانادا اینجا می‌نویسد.
"در تورنتو سریع ترین راه برای دیدن پزشک، صدا زدن تاکسی است". این کنایه‌ای است که از زبان شهروندان اینجا شنیده می‌شود. بر اساس همین عبارت، بالیود چند سال قبل اقدام به ساخت فیلمی به نام Dr. Cabbie (دکتر راننده تاکسی) کرد. این فیلم به وقایع‌نگاری زندگی یک پزشک هندی می‌پردازد و داستان جوانی است که پس از فارغ التحصیلی با اشتیاق فراوان به تورنتو می‌آید اما متوجه می‌شود که امکان کار برای وی وجود ندارد. او برای امرار معاش به رانندگی تاکسی و در کنار آن طبابت غیر قانونی در خودروی خود می‌پردازد.
چند روز قبل پس از انجام مراحل طولانی ارجاع از پزشک خانواده به پزشک متخصص، برای انجام اکوکاردیوگرافی به متخصص قلب مراجعه کردم طبق ضوابط پزشکی اونتاریو (استانی که شهر تورنتو در آن واقع است) انجام اکوکاردیوگرافی بر عهده تکنسین و تفسیر آن بر عهده متخصص است. تکنسین‌هایی که پس از اخذ لیسانس، دوره‌هایی را در کالج گذرانده و در بسیاری از کارهای تخصصی به پزشکان متخصص کمک می‌کنند. اگر چه نتایج تست رضایت‌بخش بود اما در کمال تعجب مشاهده کردم که هر دو تکنسینی که با آنها کار داشتم پزشکان متخصص قلب ایرانی هستند که زندگی و شغل خود را در ایران رها کرده و به همراه خانواده به کانادا آمده‌اند. در تورنتو با کمی جستجو به راحتی میتوانید با موارد مشابه زیادی از پزشکان متخصص ایرانی مواجه شوید که به عنوان تکنسین در حوزه‌های تخصصی همچون قلب، چشم پزشکی، رادیولوژی، سونوگرافی و ... مشغول به کار هستند. برخی از فارغ التحصیلان تخصصی دانشگاه‌های ما با علم به اینکه برای طبابت در کانادا با دشواری‌های زیادی رو به رو خواهند شد، مصمم به کنار گذاردن انبوه دانش و تجربه خود شده با اخذ مدارک دوره‌های مربوطه و با توافق متخصصان کانادایی که می‌دانند این افراد از بهترین تکنسین‌های آنها نیز مجربترند در این جایگاه مشغول به کار می‌شوند.
در چند سال اخیر کانادا مقصد مهاجرت تعداد زیادی از پزشکان ایرانی بوده است. شاید تعجب کنید ولی در این چند ماهی که به کانادا آمده‌ام دوازده نفر از دوستان قدیمی پزشک خود را در تورنتو ملاقات و با آنها گفتگو کرده‌ام. با وجود آنکه در زمانی که این عزیزان در ایران بودند همگی از بهترینهای حوزه کاری خود بودند اما در حال حاضر در اینجا زندگی می‌کنند.
پزشکان خارجی علاقه‌مند به طبابت در کانادا (اعم از پزشکان عمومی و متخصص)، پس از ارایه گواهی‌های تحصیلی خود ملزم به شرکت در آزمونهای سخت چند مرحله‌ای هستند که معمولا چند سالی زمان می‌برند. اگر شما تمامی آزمونها را با موفقیت سپری کنید مشروط بر اخذ پذیرش از یکی از دانشگاه‌های کانادا که خود کار دشواری است، میتوانید مشغول به تحصیل در دوره تخصصی پزشک خانواده و در موارد بسیار نادر سایر دوره‌های تخصصی شوید تا پس از چند سال مطالعه و کسب تجربه مجدد اجازه کار بیابید. جالب آن است که در کانادا هیچ فردی به عنوان پزشک عمومی فارغ التحصیل نمی‌گردد و حداقل مدرک پزشکی، تخصص پزشکی خانواده است. بدین ترتیب با توجه به فرایند سخت پیش رو بخشی از پزشکان ایرانی در اینجا بی‌کارند، بخشی تغییر شغل داده‌اند و گروه کمتری که می‌توانند این ماراتون نفس گیر را تا انتها پشت سر بگذرانند در حوزه‌های ذکر شده و عمدتا در مناطق دورافتاده مشغول به کارند. البته این موضوع نه فقط برای پزشکان بلکه برای نخبگان سایر حوزه‌های قشر تحصیل کرده هموطن ما نیز صدق می‌کند. اگر علاوه بر تمامی اینها به موارد ایرانیان مزدک (مرد زن در کانادا)، مردانی که همسر و فرزندانشان در کانادا به سر می‌برند و خودشان بین این دو کشور در رفت و آمدند و در اینجا به وفور مشاهده می‌شوند نیز گوشه چشمی داشته باشیم، به هولناکی از دست دادن سرمایه معنوی و مادی عظیمی که ازکشور خارج شده و یا در حال خروج است پی می‌بریم. با توجه به سرشماری سال 2016 در این کشور، فیلیپین، چین، هند و ایران به ترتیب بیشترین مبدا مهاجران به کانادا در سالهای اخیر بوده‌اند. برنامه مهاجرتی خاص استخدام مراقب برای کودک و سالمند از میان شهروندان فیلیپینی، توجیه کننده حضور پر رنگ آنها در کاناداست. چین و هند هم که پر جمعیت‌ترین کشورهای دنیا بوده و هر کدام در حال حاضر بیش از 15 برابر ما جمعیت دارند لذا مهاجرت این همه ایرانی که عمدتا از کلاس بالای اجتماعی هستند به کانادا قابل تامل است. مطمئنا ایران عزیز به این سرمایه عظیم محتاج‌تر است.
