خطر زیمبابوه‌ای شدن سلامت در ایران

اخیرا وزیر محترم بهداشت گفت:

" قبل از انقلاب، سن امید به زندگی در ایران فقط 55 سال بود، اما اکنون با بهبود وضع سلامت عمومی و بهداشت، این شاخص به 76.2 سال و به بالاتر از میانگین جهانی رسیده است."

گرچه با سخن ایشان همدلم اما بنا به دلایل زیر معتقدم روزهای طلایی نظام سلامت ایران سپری شده است.

 💠 الف- مردم: پژوهش های معتبر تاثیرشوم فقر بر سلامت کودکان را به اثبات رسانده اند. 

کودکان فقیر نه ‌تنها بیشتر می میرند بلکه در آینده با احتمال بیشتری دچار کاهش بهره هوشی، اختلالات شناختی، بیماری های روانپزشکی، کوتاه قدی، بیماری های متابولیک و ... می‌شوند.

به بهانه سخنان فرمانده محترم نیروی انتظامی کشور (بخش دوم)

یازدهم فروردین ماه بود که سخنان فرمانده محترم نیروی انتظامی را نقد کردم. ایشان فرموده بودند:

"در سال جاری جانباختگان سوانح جاده ای کشور در تعطیلات نوروز، 22 درصد کاهش داشته است."

در همین مدت شاهد بودیم که آمار ارایه شده توسط فرمانده محترم، توسط برخی دیگر از مسئولین کشوری بازنشر شد.

💠 در آن یادداشت، با استناد به نحوه محاسبه مرگهای ترافیکی توسط سازمان پزشکی قانونی کشور (مرجع اصلی گزارش این مرگ‌ها) عنوان کردم که برخلاف صحبت‌های ایشان، تلفات رانندگی افزایش داشته و تا انتهای نوروز این افزایش چشمگیر خواهد بود (لینک دسترسی به مقاله قبل). 

چرا طرح جدید دولت در بخش سلامت شکست خواهد خورد؟

 چند روز قبل نتایج مطالعه عملکرد نظام سلامت ایران طی سی سال اخیر در مجله Lancet چاپ شد.  

شاید بتوان این مقاله را که با همکاری حدود ۳۲۰ محقق ایرانی و خارجی تدوین شده، معتبر ترین پژوهش در خصوص ارزیابی سیستم سلامت کشور نامید.  

💠 نکته مهم آنکه در این مقاله ضمن اشاره به برخی از دستاوردهای درخشان حوزه سلامت، پاره ای از ناکامی ها نیز به تصویر کشیده شده است؛ از جمله اجرای دو مورد از طرحهای عمده ملی در سالهای گذشته؛ یعنی طرح تحول سلامت و طرح بیمه روستایی که تاکنون برای آنها هزاران میلیارد تومان هزینه صرف شده؛ در حالی که دستاورد چشمگیری در پی نداشته است. 

 

چه باید کرد؟ نقدی به سخنان فرمانده محترم نیروی انتظامی کشور

چند روز پیش بود که فرمانده نیروی انتظامی کشور گفت: "در سال جاری جانباختگان سوانح جاده ای کشور در تعطیلات نوروز، 22 درصد کاهش داشته است." 

برخلاف نظر ایشان معتقدم تلفات ترافیکی نوروزی امسال افزایش چشمگیری داشته و وقت آن رسیده تا با استفاده از تجارب ملی و بین المللی این معضل مهم را ساماندهی نمائیم.

اما چرا آمار فرمانده محترم صحیح نمی باشد؟ طبق تعریف سازمان پزشکی قانونی که مسئول گزارش کشته های ترافیکی کشوراست مرگ ناشی از حوادث رانندگی به موردی اطلاق می گردد که فرد مصدوم بلافاصله یا طی سی روز پس از تصادف به علت جراحات وارده فوت نماید. از طرف دیگر طبق گزارشهای همان سازمان، حدود 50 درصد از تلفات جاده ای سر صحنه و نیمی دیگر در هنگام انتقال به بیمارستان و یا طی 30 روز بعد به علت شدت مصدومیت اتفاق می افتد. به عبارت دیگر برای شمارش تعداد مرگ نیاز به تجمیع داده های پلیس (مرگ در صحنه)، اورژانس (مرگ حین انتقال) و بیمارستانها (مرگ در روزهای آتی) داریم که اطلاعات این دو مورد آخر در اختیار نیروی انتظامی نمی باشد. به همین علت هم است که سازمان پزشکی قانونی، گزارش مرگهای ترافیکی نوروزی را پس از دریافت گزارش از مراجع ذی ربط و معمولا هر سال از اواخر اردیبهشت ماه به بعد اطلاع رسانی می کند.

تولید علم در ایران: مرجعیت علمی یا توهم دانایی

همگی شنیده‌ایم که هندوها گاو را حیوانی مقدس دانسته، در منازل، معابد و همچنین میادین شهرها مجسمه آن را نصب کرده و خوردن گوشت و استفاده از پوستش را  ممنوع می‌دانند. 

گاوها در خیابان به طور آزادانه در حرکتند، سبزی‌ها و میوه‌های مغازه‌ها را می‌خورند و ترافیک و راه‌بندان شدید ایجاد می‌کنند.

اما ارتباط گاو مقدس هندوها با موضوع این یادداشت چیست؟

چند روز پیش بود که معاون محترم پژوهشی وزارت بهداشت با استناد به تعداد مقالات علمی پژوهشی منتشر شده در کشور خبر از آن داد که در حال حاضر ایران در مرجعیت علمی و تولید علم دارای رتبه شانزدهم جهان و نخست منطقه می باشد.

پیش از این نیز دولتمردان ما دراین خصوص به کرات اظهارنظرهای مشابهی ارایه کرده‌ و حتی این رتبه بندی را به شاخه های مختلف علوم تعمیم داده و مثلاً اعلام کرده‌اند که ما در فلان حوزه رتبه سوم یا هفتم و … دنیا را داریم.

در یادداشتهای قبلی در این وبلاگ در چند نوبت به موضوع تولید علم پرداخته ام که در اینجا سعی می کنم آنها را جمع بندی کنم.